Pałac w Cisiu Zagrudziu, gm. Kotuń

            Majątek w Cisiu, tak nazywała się pierwotnie miejscowość, po śmierci Pantaleona Potockiego został prawdopodobnie skonfiskowany. W drugiej połowie XIX w. był własnością rodziny Twarowskich. U schyłku XIX w. młody Zygmunt Twarowski postanawia opuścić stary drewniany dwór nad Tureckim Stawem i w innym miejscu, za Strugą, wybudować murowany pałac. Budowla, jak na skromny cisieński majątek, miała być wystawna. Koszty były ogromne, dlatego pociął część majątku za Strugą na działki i sprzedawał chłopom. Ta część oddzielona pasem podmokłych łąk nazywana była grudzią, stąd nazwa Zagrudzie, która z czasem zlała się w nazwę Cisie Zagrudzie.
Budowa pałacu rozpoczęta w 1900 r. przeciągała się ze względu na niewielu chętnych do kupna działek w pierwszych dwóch latach. Dopiero w końcu 1903 r. powstało 19 nowych gospodarstw i dwa nieco później. Zygmunt Twarowski sprzedał posiadłość w 1913 r. nie dokończywszy budowy. Budowę pałacu, składającego się z wielu elementów na nieregularnym, wydłużonym planie, w stylach neogotyckim, neoromańskim i orientalnym, dokończyli kolejni właściciele. Ostatnim właścicielem do 1944 r. był Jerzy Konopka.
Po wojnie w pałacu mieściła się Szkoła Podstawowa i mieszkania dla nauczycieli.
Zespół parkowo-pałacowy został wpisany do rejestru zabytków, nr rejestru A-265 z 17.05.1980 r. i A-280 z 28.05.1997 r. Obecnie obiekt jest własnością prywatną.

Zbigniew Todorski

Zdjęcie z 1 poł. XX w., autor nieznany, ze zbiorów Zbigniewa Todorskiego.
Zdjęcia z 1979 r., elewacje: frontowa, tylna i boczna, foto. A. Andrzejewski z Biura Badań i Dokumentacji Zabytków w Siedlcach.