Jan Myrcha urodził się 16.02.1910 r. w Czerniejewie. Szkołę powszechną ukończył w miejscowości Skórzec. W czasie służby wojskowej ukończył w stopniu kaprala Podoficerską Szkołę Pirotechniczną. Od października 1932 r. do kwietnia 1937 r. pracował w Bydgoszczy w Wojskowych Zakładach Doświadczalnych Amunicji a od kwietnia 1937 r. do wybuchu wojny w 1939 r. w fabryce amunicji w Rembertowie. W listopadzie 1939 r. przeniósł się i osiedlił w Kotuniu rozpoczynając jednocześnie pracę konspiracyjną w plutonie pancernym Korpusu Obrońców Polski, Związku Walki Zbrojnej a następnie Armii Krajowej. W utworzonym II Ośrodku Żeliszew „Żelbeton”, „Ogródek” Obwodu Siedlce „Sowa”, „Jesion” ZWZ-AK został szefem wywiadu i kontrwywiadu.
Główną jego pracą było zbieranie i konserwacja materiałów wybuchowych, amunicji i broni po miejscowych lasach i od społeczeństwa oraz pozostawionych przez rozbitą armię polską. Jan Myrcha specjalizował się w produkcji min do wysadzania pociągów i mostów. Wyprodukowane miny zasilały oddziały bojowe Warszawy oraz Obwodu Siedlce „Sowa”, „Jesion” dostarczane bezpośrednio przez Jana Myrchę i Stanisława Szostka „Czeczota”. Wspólnie z Tomaszem Szostkiem „Paździorem” przewoził nielegalną prasę konspiracyjną (m.in. Biuletyn Informacyjny) z Siedlec i Warszawy, którą na terenie Kotunia rozpowszechniali Mieczysław Brzost „Czyż” i Tadeusz Szostek „Paździor”.
Brał czynny udział w akcjach dywersyjnych:
– czerwiec 1943 r. – w fałszowaniu cechowania 18 sztuk koni na targowisku w Siedlcach podczas próby zaboru ich do Rzeszy,
– 1943 r. – w zorganizowanej zasadzce w lesie między Żeliszewem a Trzemuszką, w której zarekwirowane przez Niemców krowy (20 sztuk) okolicznym rolnikom oraz z majątku ziemskiego w Wilczonku zwrócono prawowitym właścicielom,
– wrzesień 1943 r. – w osłonie zrzutowiska lotniczego w okolicy wsi Ozorów. Przylot samolotu został odwołany ze względu na złe warunki atmosferyczne,
– styczeń 1944 r. – w wysadzeniu pociągu niemieckiego ze sprzętem wojskowym i materiałami wojennymi pod stacją kolejową Mrozy, zmierzającego na front wschodni. Zadane straty były znaczne, a przerwa w ruchu kolejowym trwała kilkanaście godzin.
W dniu 09.03.1944 r. w czasie powrotu z akcji z bronią wpadł w ręce „Schutzpolizei”. Następnie został przekazany żandarmerii w Broszkowie gdzie był potwornie bity i przesłuchiwany w celu wydania informacji dotyczących AK. Po kilku dniach został przekazany do gestapo w Siedlcach gdzie również był strasznie torturowany i w czasie tych męczarni poniósł śmierć w dniu 18.03.1944 r., jako niemy bohater nie wydając nikogo z organizacji AK co groziło odwetem Niemców i pacyfikacją wsi Kotuń.
Uchwałą Nr XIX.131.2020 Rady Gminy Kotuń z dnia 24.02.2020 r. na wniosek Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Warszawa Wschód Koło Gminne w Kotuniu została nazwana jedna z ulic w Kotuniu imieniem Jana Myrchy – bohatera czasów okupacji niemieckiej.
Adam Krzeski
Fotografia została wykorzystana z opracowania: Stanisław Jacennik, Aleksander Szczepaniak, „Okupacja i konspiracja w Kotuniu Obwodu AK Siedlce 1939 – 1944”, Gdańsk 1994 r. Niestety nie zachowała się jakakolwiek dokumentacja fotograficzna u najbliższej rodziny Jana Myrchy.
