Stanisław Radomyski „Jur”[1]

Stanisław Radomyski (1919 Wąwał – 1995 Warszawa) po ukończeniu w 1937 r. Liceum Ogólnokształcącego im. Ludwika Lorwentza w Warszawie jako ochotnik wstąpił do wojska. Został skierowany do Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu, którą ukończył w lipcu 1938 r. i został skierowany do 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich, gdzie po odbytych ćwiczeniach został awansowany na plutonowego podchorążego. Od września 1938 r. rozpoczął studia w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie. Studia zostały przerwane wybuchem II wojny światowej.

22.07.1939 r. zostaje powołany do 16 pułku ułanów w Bydgoszczy w celu odbycia ćwiczeń. W ramach mobilizacji 26.03.1939 r. pułk został wysłany nad granicę niemiecką w rejonie Wiele – Lubnia, zaś Stanisław Radomyski do Ośrodka Zapasowego Pułku w Garwolinie. W Garwolinie są formowane nowe plutony i Stanisław Radomyski zostaje dowódcą półszwadronu składającego się z  dwóch konnych plutonów liniowych. Od 8 września na czele plutonu konnego dostaje zadanie prowadzenia rozpoznania sytuacji na linii Wisły i nawiązanie łączności z dowództwem obrony rzeki w rejonie mostu w Brzuminie (wieś w gminie Góra Kalwaria)oraz bierze udział w obronie przyczółka mostowego. Od 10 września oddział Radomyskiego wycofuje się w kierunku Ratna na Polesiu. 17 września sowieci uderzają od wschodu na Polskę. Wskutek braku możliwości dalszej walki z dwoma najeźdźcami 20 września Radomyski rozwiązuje pluton i wraz z dwoma ułanami po przebraniu się w cywilne ubrania przedziera się do Warszawy.

W październiku 1939 r. wstępuje do organizacji ZWZ (Związek Walki Zbrojnej). Przyjmując pseudonim „Jur” jako podchorąży przystępuje do tajnego szkolenia wojskowego żołnierzy. Od 1941 r. następują aresztowania konspiratorów ZWZ. Z powodu możliwości aresztowania Stanisław Radomyski przenosi się z Warszawy do Kotunia i zamieszkuje w młynie wuja Aleksandra Wojtasiewicza. Nawiązuje kontakt z miejscowym ruchem oporu i rozpoczyna szkolenie wojskowe konspiratorów. Zostaje komendantem tajnej Szkoły Podchorążych Ośrodka II Żeliszew „Żelbeton”, „Ogródek” (2 kursy zastępcze) oraz prowadzi zajęcia z żołnierzami z taktyki i terenoznawstwa. W tym czasie podlegał bezpośrednio szefowi dywersji Obwodu Siedlce „Sowa”, „Jesion” kpt. Jerzemu Sasinowi „Kopce”, a następnie por. Czesławowi Dylewiczowi „Krukowskiemu” oraz współpracuje z miejscowymi placówkami Ośrodka Żeliszew.

Po przejściu frontu Stanisław Radomyski 29 sierpnia 1944 r. zostaje aresztowany przez NKWD ale szczęśliwie udaje mu się zbiec. Nie ujawnia swojej działalności akowskiej. Za namową komendanta WKU por. Franciszka Kuczery wstępuje do ludowego Wojska Polskiego i zostaje przydzielony do 4 Samodzielnego Zapasowego Pułku Kawalerii na stanowisko oficera dochodzeniowego oraz dowódcy samodzielnego plutonu żandarmerii. 25.05.1945 r. zostaje odkomenderowany do 908 Samodzielnej Szkoły Remontu Koni w Kozienicach na starszego adiutanta jednostki.

Od 23 października 1945 r. zostaje urlopowany w celu podjęcia dalszych studiów (przerwanych wojną) w Szkole Głównej Handlowej. Formalnie został zdemobilizowany i przeniesiony do rezerwy 16.04.1948 r.

Całe życie zawodowe przepracował jako ekonomista, m.in. w Spółdzielni „Cepelia”. Pracował też społecznie. Był inicjatorem założenia Fundacji na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej w Grudziądzu. Jako były kawalerzysta dokumentował historię i tradycję kawalerii, był konsultantem oraz autorem wielu książek z zakresu jazdy polskiej II Rzeczypospolitej. Zmarł w 1995 r.

Adam Krzeski

[1] Fotografia pochodzi ze zbioru materiałów po Czesławie Dylewiczu, w posiadaniu rodziny Raczyńskich.